„OTRZĄŚNIJ SIĘ” Z DEPRESJI
„Dla tych, którzy błąkali się po ciemnych borach depresji i znają jej niewysłowioną, agonalną naturę.
Ich powrót z otchłani jest jak droga poety, wspinającego się krok po kroku z czarnych czeluści piekieł, aby w końcu wydostać się na „jasny świat”, gdzie każdy, kto powrócił do zdrowia, prawie zawsze odzyskuje wewnętrzną równowagę i zdolność odczuwania radości.”
William Styron „Dotyk ciemności – Kronika obłędu.”
„Próbuję się wybrać na spotkanie swojej sobotniej grupy medytacyjnej. Parkuję samochód, ale zanim docieram do drzwi wejściowych, dwa czy trzy razy zawracam… Staram się słuchać wypowiedzi innych i coś wtrącić, ale z trudem śledzę tok rozmowy. Już nawet nie potrafię udawać, że uważam. Podczas przerwy wy chodzę pod pretekstem, że muszę iść na mecz softballu, bo dziś gra Keara. Wiem, że nie wytrzymam czterdziestu pięciu minut medytowania w milczeniu. Wracam do domu, płacząc. I znowu łzy, i znów pytam Boga, dlaczego to wciąż się dzieje. Proszę, by to się wreszcie skończyło. Wołam o łaskę.” – a może wyję z bólu, błagając o nią – Marina Manning (1994, s. 104; s. 106-107)
Słowa oddające ból depresji, jakie czytamy powyżej, uwiecznione na papierze, rozchodzą się jak echo od czasów biblijnych, poprzez pisma greckie, rzymskie i przechodzą poprzez takich pisarzy jak Szekspir czy wielu innych znanych autorów współczesnych.
Żyć z Nią
Nastrój zdominowany poprzez wewnętrzne przygnębienie i ponurą beznadziejność, a czasem bardziej przez nieokreślony lęk i niepokój. Czuje ciężar na sercu i w duszy.Nic nie jest w stanie na dłużej go zainteresować ani zapewnić przyjemności.
Człowiek taki czuje się samotny i w jakiś niemożliwy do opisania sposób nieszczęśliwy, tak jakby był „stworzeniem wydziedziczonym z własnego losu”. Bywa sceptyczny wobec Boga i Jego istnienia. Cechuje go bierna rezygnacja, wykluczająca wszelkie pocieszenie i najmniejszy promień światła, na który wyczekuje, a które nie nadchodzi.

Pustka…
Osoba cierpiąca na depresję z trudem wegetuje, żyjąc z dnia na dzień. Prawie wszystko co ją spotyka jest dla niej przykre, męczące – towarzystwo, muzyka, hobby, praca zawodowa. Widzi naczęściej ciemną stronę wszelkich spraw oraz trudności na każdym kroku.
Rozpiętość doświadczenia może być też różna. Nie zawsze posiada tak głęboki wymiar doświadczania i przeżywania.
Samo życie jawi się jako bezcelowe, myśli, że jest zupełnie niepotrzebny na świecie. Nie może się już powstrzymać i wtedy też pojawia się myśl, by odebrać sobie życie, by uwolnić się od bólu istnienia.
Nie rozumiemy
Chociaż doświadczenie depresji jest niezwykle bolesne dla człowieka, jednak w wielu wypadkach pozostaje niezrozumiałe dla osób zdrowych. Często zachowania i emocjonalność wydaje się zupełnie paradoksalna, sprzeczna i niezrozumiała.
W zachodnim modelu wychowania i funkcjonowania społecznego, wzrastamy w przekonaniu, że potrafimy w dużym stopniu panować nad swymi nastrojami i emocjami. Wymaga się od nas, by nie pozwalać sobie cierpieć, najlepiej zanegować istnienie emocji a jeśli już kogoś one dotyczy, to najczęściej daleko.
Obecnie kształtujemy się coraz bardziej w iluzji społecznej zawsze szczęśliwej, wiecznie młodej, zdrowej, zamożnej – więc nie cierpimy, nie mamy emocji negatywnych, musimy być zawsze zadowoleni.
Co Się Dzieje
Ludzie są zatem bardzo zaniepokojeni, kiedy ktoś z rodziny czy bliskiego otoczenia nie potrafi „otrząsnąć się” z depresji. Brak nadziei, bezradność i nienawiść do samego siebie wydają im się nielogiczne i irracjonalne. Wyobrażają sobie, że ten człowiek celowo trzyma się nierozsądnych myśli i nastrojów, chcąc wciągnąć w to innych.
Bliscy nie rozumieją przypadłości z jaką mierzy się cierpiący. Mają nadzieję, że powiedzenie „Weź się w garść”, „otrząśnij się już”, „Przestań o tym myśleć” zadziała. Nadzieją są leki, które mogą w pewnie sposób ustabilizować pewne procesy zachodzące w organizmie, ustrukturyzować sen, zmniejszyć intensywność myśli samobójczych lecz nie usuną emocji i uczuć. Z tego nie da się ot tak otrząsnąć. Człowiek nie posiada w swoim wnętrzu włącznika „klak – włącz, klak – wyłącz”.
Dlatego najbardziej rokujące do wyjścia jest podejście dwutorowe czyli terapia i włączenie leków, jeśli lekarz uzna to za konieczność.
Czym jest to zjawisko?
Termin rozumiany jest jako zespół, obejmujący nie tylko nastrój, ale także doświadczenia fizyczne, psychiczne i behawioralne, które określają bardziej długotrwały, szkodliwy i poważny stan, który może zostać klinicznie rozpoznany jako zespół depresyjny.
W ICD – 10 depresja sklasyfikowana została pod F32 do F39 gdzie znajduje się opis.
Temat jest jednak na tyle szeroki i poważny, że można przyglądać się mu z różnych perspektyw.
Cztery ogólne dziedziny, do których można zaliczyć cechy zespołu depresyjnego to afekt, poznanie, zachowanie oraz funkcjonowanie fizyczne.
Ważne by umieć rozpoznać te problemy ponieważ bliscy osoby chorej nie rozumieją z czym mierzy się osoba doświadczająca depresji. Konsekwencją depresji jest np brak snu lub jego nadmiar a nie odwrotnie!!
Nie wystarczy wziąć tabletki na sen i problem zniknie.
Objawy afektywne
Depresja jest jednym z poważnych zaburzeń ogólnie zwanych zaburzeniami nastroju. Termin ten odnosi się do przejawów nietypowych uczuć, które stanowią podstawowe cechy tego stanu.
Przygnębienie, smutek, obniżony nastrój, poczucie pustki i bezradności są tu typowe. Zdarza się też, iż najbardziej widoczna jest drażliwość – szczególnie u dotkniętych depresją dzieci.
Przeżycia są bardzo indywidualne. Każdy może o nich mówić w inny sposób np o utracie zainteresowania tym, co dotychczas ciekawiło. Zanik odczuwania przyjemności, zniechęcenie, poczuciu beznadziejności czy apatii. Nic nie cieszy – nawet to, co wcześniej wywoływało pozytywne uczucia, np praca, wypoczynek, kontakty z innymi, seks. Czas wolny staje się mordęgą nie do zniesienia.
Próbują szukać ostoi i zrozumienia innych w ludziach, przypadkowego seksu by coś wreszcie poczuć.
Osoba w depresji może mieć trudności z myśleniem co powinna zrobić, co mogłoby złagodzić ten stan choćby tymczasowo. Nawet kiedy uda jej się wykonać ważne zadanie, odczuwa niewielkie zadowolenie.
Funkcjonowanie poznawcze
Ludzie negatywnie myślą o sobie, o swoim otoczeniu i o przyszłości. Uważają się za niekompetentnych i miernych, przejawiają bezlitosny krytycyzm wobec własnych czynów i cech. Często też czują się winni, kiedy rozpamiętują swe wyobrażone braki.
Niska samoocena jest powszechnym atrybutem depresji. Osoba ma problem by czuć się zdolna do kierowania swoim życiem i do rozwiązywania problemów. Może spostrzegać swoje życie i swoją przyszłość jako szare i pozbawione sensu, czując, że zmiana tej sytuacji jest bezcelowa.
Niektórzy badacze szczególnie podkreślają poznawcze cechy depresji, zauważając, że tak bardzo ponure i samokrytyczne myślenie w rzeczywistości wprowadza ludzi w głębszą depresję lub przedłuża ten stan. Negatywne myśli są zazwyczaj irracjonalne i wyolbrzymione, a człowiek zupełnie inaczej interpretuje siebie i świat, kiedy cierpi na depresję, niż wtedy gdy jest zdrowy.
Obok negatywnego myślenia, depresję cechują często zaburzenia przebiegu procesów umysłowych, takich jak koncentracja uwagi, podejmowanie decyzji i funkcjonowanie pamięci. Trudność może sprawiać nawet dokonywanie prostego wyboru.
„Problemy z pamięcią często sprawiają, że ludzie coraz bardziej się martwią, że zawodzi ich umysł. U osób starszych to, co tak naprawdę jest uleczalnym osłabieniem pamięci, wynikającym z depresji, może być mylnie uznane za oznakę nieodwracalnego otępienia.” – C. Hammen
Objawy behawioralne
Z powodu apatii i obniżonej motywacji, osoby często wycofują się z aktywności społecznej oraz ograniczają swoją aktywność w wielu dziedzinach.
Zdarza się, że osoba w ciężkiej depresji przez długie okresy pozostaje w łóżku. Zaczyna coraz częściej unikać interakcji społecznych, głównie z powodu utraty motywacji i zainteresowania światem. Sami jednak też zaczynają dostrzegać, że przebywanie z nimi może być przykre i męczące dla innych.
Objawy somatyczne
Zauważalne są zmiany dotyczące apetytu, snu i energii. Osoby bardzo często się skarżą na obniżony poziom energii (odnotowany u 93% pacjentów z depresją w badaniu, które przeprowadzili Buchwald i Rudick-Davis, 1993).
Często występuje ogólne zniechęcenie, apatia i brak wigoru. Zmiany wzorca snu należą do cech charakterystycznych i mogą się przejawiać w różny sposób, począwszy od problemów i trudności z zasypianiem, niedosytu lub nadmiaru snu. Podobnie może nie dziać w kwestii apetytu: jego nadmiaru lub braku.
Objawów jest więc sporo a sama depresja ma kilka innych podpodziałów.
Podejście psychoanalityczne
Freud pisał o melancholijnym nieporadzeniu sobie ze zbyt wczesną stratą, co jest potwierdzane obserwacjami wielu analityków.
Badania sugerują, iż można odziedziczyć podatność na depresję. Jest ona z pewnością dziedziczona lecz nie ustalono jak dotąd i nie dowiedziono jeszcze na ile jest zdeterminowana genetycznie. Rodzice, będąc sami pogrążeni w depresji, przekazują swe reakcje poprzez zachowanie, własnym dzieciom.
W sytuacjach bardzo skomplikowanych warto udać się po poradę do lekarza, terapeuty i wprowadzić leczenie gdyż sytuacja może się bardzo rozwinąć i być niebezpieczna dla osoby cierpiącej i dla otoczenia.
Źródła – Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2006, C. „Depresja” C. Hammen, przekład M. Trzebiatowska
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Gdańsk 2017 Nancy McWilliams „Diagnoza Psychoanalityczna” Przekład A. – Pałynyczko Ćwiklińska
Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne ‚Vesalius” Instytut Psychiatrii i Neurologii Kraków – Warszawa 2000 ICD – 10 rozdz V „Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10” Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne.
Obraz – PublicDomainPictures z Pixabay
Tumisu z Pixabay