STRATA I ŻAŁOBA
Każdy człowiek doświadczył tego stanu w swoim życiu, każdy z nas pewnie jeszcze nie raz go doświadczy.
Bezpowrotny proces życia, utrata kogoś ważnego w wyniku śmierci, rozstania, rozwodu, choroby i jej następstw.
Zdarza się, że człowiek zmuszony jest zrezygnować z własnych marzeń, planów, utracił majątek, pozycję społeczną lub coś niezwykle istotnego.
Strata łączy się z koniecznością przeżycia pewnych etapów, których ani nie da się przyspieszyć.
Ucieczka w destrukcję czy nadużywanie środków odurzające może pchnąć w uzależnienia.
Cel I Sens?
Problematyka związana ze stratą powinna mieć ostatecznie na celu dojście do momentu poszukiwania na nowo swego sensu życia, kiedy potencjał po stracie generuje zasoby, musi uznać te etapy i mieć świadomość tego przejścia oraz poradzenia sobie z każdym z nich osobno. Kiedy to się uda można w pełni powiedzieć, iż pogodził się ze stratą i zauważa nowe horyzonty.
To trudny czas, pełen bólu, często niezrozumienia.
Jest wielu ludzi, którzy zaprzeczają stracie i żałobie i zachęcają lub zmuszają do takiego zachowania również innych, uważając, ze jest to najlepsze i najbardziej korzystne rozwiązanie.
Takie postawy mają swoje konsekwencje.
Nigdy nie wymaże się pamięci o bliskiej osobie, która odeszła.
Żal po stracie oraz odczucia z nim związane:
• Utrata apetytu, osłabienie
• Zaabsorbowanie wyobrażeniami o zmarłym, poczucie, że widzi się i słyszy utraconą osobę
• Poczucie winy, wypowiadanie oskarżeń pod swoim adresem
• Irytacja i złość, odczuwanie obecności innych jako drażniącej
• Pobudzenie, chaotyczne działania.
To co dodatkowo obciąża to fakt, iż nie ma się często pojęcia co tak naprawdę się z nami dzieje, że sytuacja, która teraz emocjonalnie zdominowała życie będzie trwała wiecznie przez co stan kryzysu pogłębia się bardziej, ograbiając z i tak nadwątlonej już energii.
Żałoba to proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje.
• Spełnia prawie wszystkie kryteria choroby – osoba osierocona czuje się subiektywnie źle, jej zdrowie i funkcjonowanie społeczne pogarsza się – ale nią nie jest.
• Stanowi naturalną reakcję człowieka na wydarzenie krytyczne, jakim jest śmierć (Badura-Madej 1996)
Uczucia i zachowania towarzyszące żałobie
• Smutek
• Lęk
• Gniew
• Poczucie winy
• Poczucie osamotnienia
• Poszukiwanie sensu życia
Etapy żalu po stracie:
1. SZOK I ZAPRZECZENIE
Nagła strata niesie za sobą wielki szok.
Osoba w żałobie ciągle zaprzecza faktowi. Do około 1 miesiąca taki stan może się zdarzać.
Na tym etapie istnieje też możliwość zamrożenia się i jest to stan dość niebezpieczny, który może odtwarzać się przez lata w zapamiętaniu się w bólu.
2.ETAP SMUTKU
to czas gdy człowiek jest już zmęczony szokiem. Może pojawić się dezorganizacja zachowania. Człowiek izoluje się świadomie od innych, nie rzadko zaczyna uderzać w zachowania lub czynności do tej pory dla siebie odległe. Uważać należy gdy zaczyna uciekać się w nadmiar aktywności np. praca albo nadużywać alkoholu czy farmaceutyków. Może to być bardzo niebezpieczne. Nadmiar emocji i brak wsparcia niesie za sobą ryzyko wejścia w stany depresyjne, lubi dominować różnego rodzaju poczucia winy, zapytań bez odpowiedzi a zagrożeniem tu jest zamrożenie na etapie wiecznego smutku. W konsekwencji nastąpić może izolacja społeczna i dezorganizacja dotychczasowego życia.
3.ETAP SAMOTNOŚCI
Wyłączenie, zmęczenie oraz wyczerpanie organizmu na tym etapie daje się odczuwać. Brak gotowości na zbyt dużą ilość bodźców zewnętrznych, nadmiaru życia społecznego, dominuje apatia i bierność oraz zamknięcie na profesjonalną pomoc. Zamrożenie na tym etapie grozi zapadnięciem się w samotność pomimo, że wydawać się może, że już wszystko wraca do normy. Pamiętajmy, że czas żałoby po bliskiej osobie trwa mniej więcej do około roku a po stracie dziecka dłużej!!!!
4. ETAP GNIEWU
Powrót do swoich sił. Nadchodzi czas by zmierzyć się z tym co się wydarzyło ale i też poszukiwania sprawiedliwości i winnych zaistniałej sytuacji w przypadkach niejasnych strat.
W tym wypadku ważnym jest by pamiętać, iż szczególnie rodziny osób po aktach samobójczych lub po stracie dzieci( również terminalnie chorych) mają tendencje do oskarżania siebie wzajemnie lub do samooskarżeń.
Związki małżeńskie lub partnerskie są szczególnie poddawane próbie i bardzo zagrożone.
W tym etapie poszukuje się zemsty.
Dominuje zawiść, złość i pamiętajmy, że łatwo odczucia te przeistaczają się patologiczne i to bardzo toksyczne do życia w złości i gniewie. Zemsta i chęć by ktoś odpokutował, może przesłonić sens życia i odbić się bardzo negatywnie.
Przekonanie, że zemsta uwolni od cierpienia jest wielkim błędem.
Etap stanów depresyjnych – to czas zamartwiania, stanu zbliżonego do depresji, przemęczenia. Pojawiają się tendencje do myślenia kontfaktycznego.
5. ETAP REORGANIZACJA
Uruchamiane zostają procesy dochodzenia do siebie a stosując różne techniki, pobudza się do aktywności. Ważne jest by zacząć aktywizować mózg do odbierania bodźców z zewnątrz.
Czas powrotu do życia, partnerstwa, biznesu, zawodu nawet jeśli wydawało się wcześniej, że to nigdy nie nastąpi. Faktycznie nie przepracowane poprzednie fazy prowadzące do zamrażania zamykają te możliwości lub w wielkim stopniu je utrudniają.
Prawidłowe ich rozwiązanie owocuje inna postawą, zmianą i otwartością. To tu zaczynają się rodzić pomysły, po które wcześniej człowiek nawet nie odważyłby się sięgnąć lub mocno by się zastanawiał. Poprawne przepracowanie żałoby czy żalu po stracie wyposaża człowieka w nowe umiejętności i daje szanse ubogacenia życia wewnętrznego. Zyski są bezcenne nawet wtedy gdy wydawać by się mogło wcześniej, że nic człowieka pozytywnego w życiu nie czeka.