Kryzys Wieku Średniego – Blaski I Cienie
Kryzys połowy życia pojawia się mniej więcej pomiędzy 38 a 46 rokiem życia każdego człowieka. Czas trwania jest dość zróżnicowany i bardzo indywidualny.
Jest to jednak czas dość trudny gdyż człowiek musi zmierzyć się z wieloma zaistniałymi zdarzeniami swego życia, ustalić i podsumować co udało się zrobić, czego nie, pożegnać z młodością i zaakceptować, że będzie się tylko starszym. W tym czasie potrafią pojawić się również rozterki egzystencjalne, które nie ułatwiają przejścia tego stanu.
Sam stan kryzysu oznacza w psychologii punkt zwrotny, moment przełomowy, dość ostrą zmianę punktu widzenia, coś na wzór przeżycia choroby i powrotu do zdrowia.
Kryzys „połowy życia” to całkowita zmiana spostrzegania samego siebie, świata i własnych relacji z nim.
Zmianę tę można zaobserwować z zupełnie innej perspektywy, z czasu już przeżytego w czas, jaki jeszcze pozostał, w jaki sposób należało by go zagospodarować, jak się ustosunkować do wszystkiego co się wiąże z tymi wyzwaniami.
To wszystko oznacza określenie i podsumowanie w nowy sposób zysków i strat poniesionych od okresu młodości, przyjrzenie się swoim dokonaniom oraz na nowo spojrzenie na siebie, własne możliwości, dążenia i cele.
Do głosu dochodzi myślenie i planowanie na zasadzie „teraz albo nigdy”, a cały szereg szans i możliwości dotychczas traktowanych jako dostępne w najbardziej naturalny i oczywisty sposób, staje pod znakiem zapytania.
Jest to jeden z kryzysów rozwojowych.
W przeciągu całego bytu na ziemi każdy z nas przechodzi te kryzysy klika razy. Najwięcej doświadczają ich dzieci, z powodu swojego intensywnego rozwoju.
Badania nad tą dziedziną psychologii prowadził m.in. Erickson
Kryzys połowy życia przechodzi każdy człowiek, zarówno mężczyźni jak i kobiety bez wyjątku!!
Dorosłość to najdłuższy okres w życiu człowieka – samo to zdanie sygnalizuje nam ważność prolematyki.
Możemy więc przyjrzeć się jednemu z jego etapów.
Jest to dość indywidualne zdarzenie w życiu każdego człowieka.
Zważywszy chociażby na długość życia, sposoby dbania o siebie oraz możliwości jakie mamy pod ręką.
Gdy kryzys się nasila…
Okres przełomu życia to czas wielkich, intensywnych oraz złożonych zmian wewnętrznych. Może on pojawić się w wyniku dokonanego bilansu i oceny pierwszej połowy życia oraz świadomości, że czas który pozostał na dokonanie ważnych życiowych celów jest ograniczony (Oleś 2011)
Perspektywa ograniczonego czasu daje nowe spojrzenie na pełnione role osobiste i zawodowe oraz wzbudza pytanie o ich sens. W efekcie pojawia się pragnienie zmiany, zwrócenie w stronę zaniedbywanych potrzeb i relacji. Często prowadzi do przewartościowania celów i zmian w działaniu (Oleś 2011)
Ważnym jest odpowiedzieć sobie na pewne pytanie, poruszyć w sobie pewne kwestie chociażby z punktu widzenia zawodowego:
- czy masz poczucie, że realizujesz w swoim życiu wiele ze swoich pragnień?
- czy twoja sytuacja zawodowa pozwala cieszyć ci się życiem?
- czy masz poczucie, że jesteś autorką/em swojego życia?
- czy masz wyraźne cele, które akceptujesz i rozumiesz
Badania pozwalają się przyjrzeć zmianom jakie nastepują u kobiet w tym czasie i w jaki sposób adoptują się one w nowej, nieco odmienionej dla siebie rzeczywistości. Poruszano różne wartości.
W tej kwestii badania wykazały, że najwyższy pozytywny wskaźnik odpowiedzi był oddany przez kobiety, które były w wieku między 40 a 50 lat. Wcześniejsza dorosłość czyli okres od 30 do 40 lat wskazywał, iż dużo czasu poświęconego rodzinie i dzieciom nie wyklarował jeszcze innych priorytetów i poczucia spełaniania samej siebie. W grupie poprzedniej więcej kobiet poczuło, że teraz ma czas dla siebie, że przewartościowuje prawidłowo wiele aspektów swojego życia a ich kariera może nabrać rozpędu.
Rozwój czy Koniec?
Jest to zjawisko rozwojowe typowe dla wieku średniego.
Tak jak każde rozwojowe wyzwanie niosące szansę twórczych możliwości na nowych zasadach.
Może jednak stać się ryzykownym czasem dla wzmożenia frustracji i odczuwania własnych niepowodzeń.
Brak możliwości wykształcenia przestrzeni dla realizacji indywidualnego pomysłu na siebie spowoduje, iż trudno taki program w ogóle stworzyć. Gdy potrzeba zmian zostanie wyzwolona lecz niekontrolowana może doprowadzić do pochopnych i nieodwracalnych decyzji oraz trudnych w doświadczaniu skutków.
„Kryzys może przybrać wówczas dramatyczne formy, jak nieoczekiwane zmiany w życiu zawodowym lub osobistym, opisywane jako syndrom Gauguina, a polegające na próbie wymuszenia przemian wewnętrznych poprzez zmianę zewnętrznych warunków życia.” – P. Oleś.
Bardziej skrajna formą reakcji może być pojawiająca się depresja ze skłonnością do nadużywania środków odurzających albo rozwijanie innych form autodestrukcji.
Fizyczny Aspekt Kryzysu
To z czym przychodzi mierzyć się też współczesnym ludziom to pogodzenie się ze zmianami jakie zachodzą w wyglądzie fizycznym.
Wzbudza to emocje, nieraz i kontrowersje. Jedni wybierają naturalny stan starzenia się, inni posiłkują się możliwościami jakie daje medycyna estetyczna.
Niektórzy zaczynają cenić własne zdrowie, wzmacniają kondycję fizyczną, dbają o wygląd fizyczny.
Bilans życia.
Kolejny aspekt to przeanalizowanie tego czego się żałuje, ilu szans nie można było wykorzystać, czy można było iść za marzeniami i je realizować.
Przełom połowy życia można przejść na różne sposoby. Zaprpoonowano kilka opcji.
Zrównoważenie – w przejściu wg badań kobieta jest raczej zadowolona z tego jak wygląda jej życie chociaż nie do końca ma satysfakcję i często widzi je jako przeciętne.
Takie kobiety mają często wielką potrzebę zmiany.
Nie chcą mocno wracać do przeszłości a częściej skupiają się na tym co mogą jeszcze zrobić i jak bardziej poczuć się spełnionymi.
Pojawia się tzw typ rozwojowy czyli osoby, które teraz dopiero czują, że mogą się spełniać, że mijający czas nie musi działać na ich niekorzyść, wręcz przeciwnie. Nie odczuwają lęku przed upływającym czasem a bardziej myślą o tym w jaki sposób przeżyć życie by czuć spełnienie, radość i aktywność.
Osoby spójne z sobą, z wiekiem, akceptują taka sytuację i myślą o tym co jeszcze ciekawego może je w życiu spotkać, jak przeżyć by szczęście i spełnienie wypełniało najwięcej z możliwych chwil. Takie podejście działa w kierunku otwracia na nowe ścieżki działania oraz szanse rozwoju.
Jednak kryzysowa opcja przechodzenia przełomu połowy życia to silne przeżywanie zmian dotyczących wieku, zmian w fizjologii, starzenia się, braku siły oraz mierzenie się z negatywami w dotychczasowym bilansie.
Dodatkowo może nasilać się brak zgody na nachodzące zmiany. Może pojawić się pragnienie by zachować młody wygląd. Mimo to odczucia, wyobrażenie, że czas kurczy się nieubłagalnie, a pewnych rzeczy może nie da się już zrealizować i spełnić. Niektórzy popadają w stan, wyobrażenia, że czas bezpowrotnie minął i nic się już nie uda, to już koniec.
Mogą nasilić się lęki, niezadowolenie co jeszcze dodatkowo pogłębia stan kryzysu i trudniej jest go pozytywnie przejść.
Niektóre osoby boją się, że wszystko co najlepsze mają już za sobą, nic nie osiągną.
Tu pojawia się ważny moment oraz zdobycie bardzo istotnej umiejętności rozwojowej, mianowicie umiejętności przeżycia straty oraz pogodzenia się z zaistniałymi faktami. Wyzwala to nowe możliwości, widzenie innej perspektywy, człowiek nabiera dystansu, rozumu, wartościuje swój czas oraz to w jaki sposób go wykorzystać, zastanawia się jak zagospodarować ten, który pozostał w taki sposób by móc cieszyć się z tego co ważne.
Wszystko to nasuwa wnioski, iż nie ma jednego sposobu, modelu na to w jaki sposób ludzie przechodzą przez przełom połowy życia.
Jest to indywidualne, emocjonalne bardziej lub mniej lecz widoczne, w każdej grupie są potrzeby zmian, potrzeby otworzenia się na kolejny etap by sprawić, nadać sens, przeżyć i podążać do coraz bardziej satysfakcjonującego życia.
Kolejną propozycją jest mianowicie to, iż etap ten może przybrać różne oblicza.
Możemy zadać pytanie co sprawia, że doświadczamy go w taki sposób, jakie czynniki deterninują ten stan, czy można wpłynąć i kiedy najlepiej, w którym czasie najlepiej zainterweniować by skutecznie i jak najszybciej uporać się z pojawiającymi się bolączkami tego czasu?
Czy pomimo przechodzenia go w mocno kryzysowym akcencie można zainterweniować skutecznie i sprawić by stał się mimo wszystko rozwojowy?
Bibliografia
Polskie Forum Psychologiczne 2015 – Recenzje i Sprawozdania
Piotr. K. Oleś Polskie Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2011 – Psychologia człowieka dorosłego
E. Kluska i grupa Midlife – raport z badań Jak wspólczesne Polsi przezywają przełom Połowy Życia
„Kryzys połowy życia” – interpretacja oraz inspiracje K.G. Junga, fragment książki „Fenomen Junga”, red. naukowa: Krzysztof Maurin, Alina Motylicka
https://pixabay.com/pl/users/zhugher-15594727/?utm_source=link-attribution&utm_medium=referral&utm_campaign=image&utm_content=5019913