MOBBING W MIEJSCU PRACY
Mobbing w miejscu pracy to zajwisko coraz bardziej powszechne i budzące wiele kontrowersji.
Pojęcie to samo w sobie jest dośc trudne do zdefiniowania. Można je rozpatrywać wielorako. To również dość nowy problem jaki pojawił się w naszym kraju. Trudność w zdefiniowaniu go polega na tym, iż ma wiele twarzy i często bardzo trudno jest wychwycić różnicę i granicę w dyscyplinowaniu pracowników a zachowaniem przekraczającym już granicę i szkodliwym.
Przez molestowanie w miejscu pracy należy rozumieć wszelkie działania o charakterze nadużyć, które pojawiają się w formie zachowań, słów, aktów, gestów czy pism, mogących godzić w osobowość, godność czy integralność fizyczną lub psychiczną osoby, stanowiąc groźbę dla jej zatrudnienia lub wpływając na pogorszenie atmosfery w pracy.
Ogólnie sam zwrot kierowany jest do sytuacji prześladowania w pracy przez jedną lub więcej osób, trwający w czasie i mający na celu eliminację kogoś z posady bądź kolektywu.
Krótko mówiąc można uznać, że jest to terror psychiczny – jak to określił prof.H. Leymann, na który składa się cały szereg zachowań nieetycznych, wrogich i systematycznie, każdego dnia skierowanych przeciwko danej osobie.
Mogą to być obelgi, wyzwiska, pomówienia, oszczerstwa a nawet krzyk. Zachowania są podtrzymywane przez jedną lub kilka osób w stosunku do ofiary tej sytuacji, co w sumie wydarzeń spycha osobę dotkniętą mobbingiem do pozycji uniemożliwiającej jej obronę.
Działania takie utrzymują się dość długi czas i jeśli przekrocza pół roku, można je zaliczać do prześladowczych zachowań mobbera.
Konsekwencje osoby poddanej temu procesowi nie są miłe. Zazwyczaj skutkuje negatywnymi objawami w zakresie funkcjonowania zdrowia fizycznego jak i trudności w sferze psychicznej a nawet do zaburzeń.
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy określa takie zachowania jak „dręczenie w miejscu pracy, nieuzasadnione, skierowane przeciwko pracownikowi lub grupie, które stwarzają zagrożenie jego lub ich zdrowia i bezpieczeństwa”.
Molestowanie – rozpoznane w 1993 r. przez szwedzkiego psychologa pracy Heinza Leymanna jako mobbing – rodzi się w sposób niewinny, nabierając skłonności do stopniowego rozszerzania.
W początkowej fazie osoby narażone na molestowanie nie chcą się przejmować, nie mają świadomości, że zaczyna dziać się coś złego wokół nich. Z przymrużeniem oka traktują ukłucia i szykany. Następnie ataki się mnożą. Ofiara jest przypierana do muru, poniżana oraz przez dłuższy czas poddawana wrogim działaniom.
Traci część swego nastroju, zaczyna mieć wątpliwości.
Wracając do domu jest zmęczona, upokorzona, nadwerężona. Coraz trudniej jej dojść do siebie.
Gdy pojawia się molestowanie, jest ono jak maszyna, która raz wprawiona w ruch, może zmieść wszystko, co ma przed sobą.
Zjawisko jest przerażające dla osoby go doświadczającej, nieludzkie, pozbawione skrupułów i litości.
Z powodu tchórzostwa, egoizmu czy strachu, środowisko zawodowe woli trzymać się często na dystans a ofiara pozostaje
sama bez wsparcia oraz pomocy.
W polskiej literaturze mobbing definiuje się podobnie jak gdzie indziej.
„Jest to sytuacja w miejscu pracy lub związana z pracą. Polega na wrogim, systematycznym i nie etycznym, powtarzającym się zachowaniu, skierowanym wobec jednej lub kilku osób, którego rezultatem jest psychiczne, psychosomatyczne oraz społeczne wyniszczenie pracownika”.
Aspekt zdrowotny stanowi istotną różnicę, co zdecydowanie odróżnia problem mobbingu od zwykłego konfliktu.
Całościowe podejście Bechowskiej – Gebhard i Stalewskiego do sytuacji napaści moralnej wskazuje by mobbing definiować jako irracjonalne i nieetyczne z punktu widzenia organizacji działanie.
Jest to poddawanie ofiary przemocy ekonomiocznej, psychicznej i społecznej w celu zastraszania i ograniczania jej możliwości obrony.
Ofiara odczuwa to subiektywnie ale jest to proces wielowarstwowy gdzie mobber stosuje metody manipulacji od niezauważalnych, subtelnych po coraz bardziej drastyczne. W konsekwencji powodujące poczucie krzywdy, izolacji społecznej, autodeprecjacji, bezsilności oraz odrzucenia.
W tym wszystkim chodzi o zjawisko, które ze swej natury jest zaklętym kręgiem. Bezcelowe jest zastanawianie się, kto jest przyczyną konfliktu.
Zapomina się, jakie były jego powody. Ciąg rozmyślnych zachowań ze strony agresora obliczony jest na wywołanie u ofiary niepokoju, co w konsekwencji wywołuje u niej postawę defensywną, która z kolei wyzwala nową agresję. Po pewnym czasie trwania i rozwoju konfliktu pojawia się zjawisko wzajemnej fobii: wyobrażenie znienawidzonej osoby wywołuje wściekłość u agresora, a z kolei wizja prześladowcy wyzwala u ofiary stan lęku.
Niestety zdarza się tak, że na szczeblach równorzędnych kolega akatuje kolegę a przełożeni nie chcą się w to mieszać, twierdząc by tamci sami rozwiązali problem. Sytuacja degeneruje się i tylko zatrzymanie jej w zdrowy sposób ma szansę zatrzymać błędne koło.
Opcją molestwoania moralnego, niezwykle trudną i tragiczna w skutkach jest sytuacja gdy osoba nie chce poddać się autorytarnym rządom szefa.
To właśnie jej zdolność przeciwstawienia się władzy, mimo wywieranej presji, przeznacza ją do roli celu.
Molestowanie staje się możliwe, ponieważ poprzedza je akceptowana przez grupę, a następnie przez nią uwierzytelniana, deprecjacja ofiary jako osobnika perwersyjnego, takiego, który się nie da i podda. Ta deprecjacja jest uzasadnieniem po fakcie okrucieństwa, które się przeciw niej kieruje, i prowadzi do myślenia, że ofiara zasłużyła na takie traktowanie.
Jednym z poważniejszych następstw stresu zawodowego oraz doświadczania mobbingu jest zespół wypalenia zawodowego ale też i problemy ze zdrowiem zarówno na poziomie organicznym jak i psychicznym oraz psychosomatycznym a dochodzenie swoich praw w sądzie bywa długie i zmusza stawiania czoła sytuacjom ponownie. Jednak warto by mobber dostał karę, na którą zasłużył.
Jeśli doświadczasz syndromu wypalenia zawodowego zapoznaj się z moim kursem
http://wiolajodlowska.pl/produkty/
Bibliografia
G. Bartkowiak – Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009 „Człowiek w pracy – od stresu do sukcesu w organizacji”
Przemoc w pracy – K. Jachowicz
W opracowaniu Przemoc w pracy – odzwierciedlającym szereg aspektów z dorobku M.F.Hirigoyen i niejednokrotnie przytaczającym jej wypowiedzi – wstępnie zostało zarysowane pojęcie molestowania w przedsiębiorstwie, scharakteryzowane etapy molestowania, naświetlony jego punkt wyjściowy, początek oraz omówione reakcje zakładów pracy – w sytuacji, gdy są to reakcje niewłaściwe. W końcowej części padło także zdanie na temat roli związków zawodowych.
https://pixabay.com/pl/users/geralt-9301/?utm_source=link-attribution&utm_medium=referral&utm_campaign=image&utm_content=111425