KIEDY COACHING KRYZYSOWY?
Różnice w efektywności pomiędzy coachingiem klasycznym a kryzysowym w sytuacji kryzysu emocjonalnego są znaczące.
Jak więc wybrać i w jaki sposób odróżnić co i kiedy będzie najlepsze?
Coaching klasyczny to rozwijanie wiedzy i umiejętności osoby, prowadzący do poprawy wyników pracy i osiągania celów.
Jest sfokusowany na maksymalizacji wydajności i rozwoju w kontekście zawodowym ale może mieć również wpływ na Zycie osobiste” – Chartered Institute of Personel and Development.
Wg ICF to partnerska relacja oparta na prowokującym do myślenia i kreacji procesie, którego celem jest inspirowanie osoby do osiągania, odkrywania i wykorzystywania najwyższego osobistego potencjału.
Coaching to nie wymiana między jedną a drugą osobą swoich doświadczeń i dawania gotowych rad!!!
To co służy jednemu nie jest gotową receptą na rozwiązania dla innego. NIkt nie posiada gotowych dawek wiedzy w pigułce dla innej osoby ponieważ każdy człowiek jest inny i inaczej reaguje, inaczej odbiera swoją rzeczywistość, w inny sposób przeżywa siebie, inna są jego doświadczenia.
NIKT NIE POSIADA GOTOWYCH SZABLONÓW ROZWIĄZAŃ DLA DRUGIEGO.
Zasady w coachingu klasycznym są dość jasne.
Należy do nich chociażby zasada zaufania. Tu coach ufa i widzi w osobie zdolności, siłę możliwości do działania. Widzi jego kreatywność i wspiera ją.
System ten opiera się na partnerstwie i współpracy. Relacja ta jest elastyczna, zorientowana na cel i pełna zaangażowania.
Ważna jest w niej umiejętność słuchania, odzwierciedlanie i poczucie tego, ze osoba przychodząca na coaching zostanie wysłuchana, zrozumiana i zauważona przez co może poznawać lepiej samą siebie.
Struktura sesji opiera się na pytaniach o to co osoba chce osiągnąć, czy rzeczywistość jest współmierna do stawianego celu oraz wyboru drogi i podjęcia decyzji.
Jaka jest więc różnica pomiędzy coachingiem klasycznym a kryzysowym?
Zacznijmy nieco od reakcji mózgu podczas sytuacji kryzowej. Jak działa i co się z nim dzieje i dlaczego coaching klasyczny zaszkodzi zamiast pomóc?
Osoby w kryzysie emocjonalnym zgłaszające się na coaching klasyczny bardzo często nie wiedzą co mają począć w sytuacji trudnej.
Mózg w stanie kryzysu oraz w przytłaczającym stresie reaguje tą najstarszą, wykształconą w toku ewolucji częścią, która nazywana jest mózgiem gadzim. Tam zachodzą procesy kierujące stanami z jakimi musimy się mierzyć w takich momentach.
Kryzys emocjonalny to sytuacja w życiu gdy człowiek czuje się z jakichś przyczyn mocno zagrożony np dochodzi do rozwodu i małżonkowie nie wiedzą co teraz dalej się stanie. Kłótnie i spory narastają, matka(ojciec) zostaje z dzieckiem sama i może czuć wielkie poddenerwowanie a nawet spore zagrożenie sytuacyjne co dalej się przytrafi jej i dziecku.
Mogą to być inne punkty krytyczne jak np sytuacja utraty pieniędzy, pracy, przemoc, śmierć kogoś bliskiego itp.
Mózg zostaje wybity ze stanu homeostazy gdy doświadczenie nie daje spokoju a próby poradzenia sobie z nim nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Do tego układ limbiczny i ciało migdałowate czyli części odpowiedzialne za regulowanie i wytwarzanie emocji, działają w stanie poczucia zagrożenia, lęku, wysyłając odpowiednie emocje i reakcje do ciała. Tworzą się tam również pozytywne stany emocjonalne lecz trudno odczuwalne są w napięciach kryzysowych.
Gdy nie wiesz czy poradzisz sobie z jakąś sytuacją lub doświadczenie negatywne trwa i widzisz, że podjęte próby działania nie przyniosły skutku, zaczynasz się poważnie bać.
Odczuwasz wtedy zazwyczaj poddenerwowanie, a co za tym idzie, pojawia się reakcja fizjologiczna w postaci odpływu krwi do kończyn, najczęściej do nóg ponieważ stary mechanizm dający bodziec z mózgu gadziego gdzie mieści się informacja w sytuacji trudnej „Walcz albo uciekaj” chce wprawić ciało w ruch.
Pozostajesz w mało komfortowej sytuacji palpitacji serca, migreny czy też innych niepożądanych stanów oraz lękiem, którego ciężko się pozbyć. Nie masz gdzie uciec ponieważ zagrożenie nie jest fizyczne a ma naturę emocjonalną. Nie ma z tego innej drogi ucieczki jak zmierzenie się z nim bądź odcięcie.
Do reakcji na stany kryzysowe lubi dołączyć smutek. Osoba traci wtedy chęć do robienia czegokolwiek, pomysły i zapał gdzieś uciekają i zastyga się przechodząc w tryb oszczędnego dawkowania energii.
Mózg w takiej sytuacji nie „szasta” energią a wydatkuje ją bardzo ostrożnie. Odcina najczęściej od stanu szukania rozwiązań lub jeśli to robi to zazwyczaj dzieje się to na polu silnie emocjonalnym. Decyzje mogą zostawać podejmowane zupełnie nierozsądnie i pewnie nie raz sam/a spotykasz się z takimi sytuacjami, że ktoś we wzburzeniu podejmuje decyzje, których normalnie by się nie chwycił.
W normalnej sytuacji nasz mózg pracuje w zupełnie inny sposób. Bardzo aktywna jest wtedy kora nowa czyli ta część mózgu, która u ludzi osiągnęła najwyższy pozom rozwoju. Ale jest jednocześnie najmłodszą częścią. To dzięki niej potrafisz analizować, logicznie oceniać sytuacje i decydować jak zareagujesz na stresujące wydarzenia.
I w tym stanie umysłu coaching klasyczny przyniesie Ci rezultaty !!!
W warunkach kryzysowych trudno jest twórczo i sensownie myśleć. Mózg, z powodu tego, że ośrodek gadzi oraz limbiczny są silniejsze i mają mocno zakorzenione mechanizmy działania przejmują w tej sytuacji dowodzenie.
I nikt z nas nie ma na to wpływu!!!
Automatycznie odpalająca się funkcja walcz – uciekaj i ciało migdałowate ograniczają jasność myślenia, zdolność ta zostaje mocno odcięta i trudniej zdobyć się wtedy, szczególnie w początkowej fazie na rzeczowe działanie i postrzeganie rzeczywistości.
To dlatego w sytuacji kryzysowej nie zadziała coaching klasyczny.
Jest on ustawiony na działanie, na cel, na dążenie do niego. W sytuacji kryzysu najpierw należy doprowadzić osobę do stanu homeostazy czyli równowagi emocjonalnej. Pomóc wydostać się z takiego trudnego stanu by osoba mogła na nowo zobaczyć światło, drogę, wyjść ze stanu smutku, rozstać się z trudnym doświadczeniem, które często nie tak łatwo chce odpuścić.
Wejście w coaching klasyczny i ustawienie sobie celu by wyjść z kryzysu biczując się przy tym jednocześnie, pogrąży tylko człowieka i zdołuje jeszcze bardziej.
Źródła
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2006 – R.J.Geerig, P.G. Zimbardo „Psychologia i życie”, tłum. J. Radzicki, E. Czerniawska, A. Jaworska, J. Kowalczewska
Coaching Kryzysowy, Zajęcia – Akademia Coachingu kryzysowego Warszawa 2015