ZOSTAĆ RODZICEM – JAK ZNIEŚĆ EMOCJE W CIĄŻY
Zostać rodzicem, jak to łatwo powiedzieć. Pomimo, iż każdy człowiek na ziemi, zrodził się z kobiety, był noszony w łonie własnej matki, ciąża wydaje się stanem naturalnym, a mimo to różnie stan jest odbierany. Do dziś kobieta ciężarna potrafi wzbudzać w otoczeniu pewne, osobliwe emocje. Jak więc stać się rodzicem, przygotować na stres i emocje w tym czasie?
WYJĄTKOWY CZAS
Bycie w ciąży to stan niezwykły. Przez dziewięć miesięcy jedno ciało zamieszkują dwie osoby. To doświadczenie chronienia życia, przekształcania go, zanurzenie w tajemnice kobiecego tworzenia, może być intrygujące i mocno emocjonalne.
Rozbudza zarówno w kobiecie ciężarnej jak i jej partnerze, pamięć ich własnych stanów z czasów kiedy to ich matki były z nimi w stanie błogosławionym. Okres wczesnego, surowego kontaktu z noworodkiem pobudza głęboko osadzone, nieświadome emocje z własnego doświadczania zaraz po narodzinach. Tu tkwi tajemnica zmian partnerów w myśleniu, zachowaniach, mocnych projekcjach na siebie i otoczenie. W trakcie ciąży rodzice myślą o dziecku, o tym jakie będzie, zastanawiają się nad tym kogo poznają lub też mają już gotowy schemat, kim dziecko ma być.
Idylla wyobrażeń na temat rodzicielstwa jako cudowne, wspaniałe będzie musiała zderzyć się z rzeczywistością doświadczeń własnych emocji. Zauważyć należy fakt bardzo istotny, gdy ciąża kończy się niespodziewaną stratą dziecka lub poważnymi schorzeniami, może dojść do wielkiego ryzyka załamania psychiki rodzica.
Natomiast gdy dziecko urodzi się i wszystko jest w porządku, rownież wcześniejsze wyobrażenia mogą ulec zmianie. Wspaniała bajka jaką powinna przeżywać matka ze swym dopiero co poczętym dzieckiem, może zmienić się zderzenie z nieoczekiwaną realnością.
STAWANIE SIĘ MATKĄ
Ciało kobiety w ciąży zmienia się. Psychika również. Nigdy już życie nie będzie wyglądało tak jak wcześniej. Uznanie tego faktu jest niezwykle ważnym procesem. Oboje rodzice powinni wiedzieć, że ten czas, to czas wielkich zmian. Powiększenie rodziny spowoduje, że role bycia we dwoje zmienią się na bycie w trójkę.
Sam fakt zmiany ciała w kobiecie i w otoczeniu może budzić wiele rozterek. W trakcie trwania i rozwijania ciąży pojawia się pewność faktu narodzin. Jest to proces skończony, nieunikniony i uwieńczony pojawieniem nowego człowieka w rodzinie. Nie da się go wstrzymać, jest dość dynamiczny i przynosi co chwila widoczne zmiany.
Matka w drugim trymestrze zaczyna wycofywać się z aktywnego życia zewnętrznego, na rzecz częstszego zamyślenia się w sobie. Proces wewnętrzny, zastanawianie nad dzieckiem. Ochrona i skupienie staje się to coraz bardziej widoczne.
Wycofanie oraz zmiana zachodząca w psychice kobiety w tym okresie jest całkowicie naturalna i bardzo potrzebna na samym początku pojawienia się dzidziusia na świecie. Skupianie się na swoim stanie, na kontakcie z dzieckiem jest konieczne by umiejętnie dostrajać się do nowego życia.
Dobra Zmiana
Kobieta może spotykać się z różnymi opiniami na temat kobiet w ciąży. Słyszy o swojej nieznośności, o tym, że nie powinna się pieścić, że ciąża to nie choroba. Jest to mimo wszystko stan bardzo wyjątkowy, a urodzenie dziecka jest jednym z głównych wydarzeń życiowych. Poprzez przepracowanie wewnętrznych konfliktów i relacji, umożliwia oraz daje zmianę percepcji siebie samej oraz innych ludzi. A możliwość zintegrowania tego, tak ważnego i nowego doświadczenia spowodować może, że nie będzie taka sama jak była wcześniej. Kwestia jakiego procesu kobieta doświadczy, będąc w trakcie ciąży. 
Przy trosce bliskich, odpowiednim zaopiekowaniu, proces może być w efekcie niezwykłym doświadczeniem.
Rolą ojca w tym czasie jest dbanie i chronienie swojej partnerki i tworzącego się w niej życia. Pozornie ojciec może czuć swoją rolę jako mało istotną lecz jest ona bardzo ważna i potrzebna. Kobieta w tym czasie może postrzegać i czuć się zupełnie inaczej a jej koncentracja na dziecku, powoduje, że sama czasem może się zachowywać jak dziecko. Pamiętaj Tato!!! – to stan przejściowy, prawidłowy i bardzo potrzebny by wasz dzidziuś cieszył nie zdrowiem fizycznym i psychicznym. Rezygnacja z bycia najważniejszym dla partnerki na rzecz widzenia i skupiania na kim innym stanowi mocne wyzwanie.
ZMIANY…WYMAGANIA…POTRZEBY
Pojawienie się pewności bycia w ciąży stanowi dla pary nową sytuację. Sama akceptacja tego stanu może wzbudzać różne wyobrażenia, nawet jeśli ciąża była planowana. Rozwijające się wewnątrz kobiety życie, w pewien sposób wymusza myślenie nad tym jaką będzie matką, a jej partnera jakim będzie ojcem, jaką parę rodzicielską będą stanowić dla swojego dziecka.
Gdy pojawia się możliwość zastanawiania nad tymi aspektami razem, para może czuć się coraz bardziej połączona w nowej sytuacji. Może jednak dojść do braku porozumienie i stany emocjonalne nie przebiegają w łatwy sposób. Konflikty narastają, rodzina zamiast łączyć się z nowym życiem, rozpada się coraz mocniej.
OBAWY
Możliwe, że ukryte lęki dotyczące mierzenia się z nowymi rolami potrzebują więcej czasu, przemyśleń. Próbne scenariusze stawania się ojcem czy matką wymagają stawiania czoła większym emocjonalnym wyzwaniom, niż się wydawało wcześniej. Spotkanie się ze stresem stawania się rodzicem, początkowo tylko w myślach powodować może wiele rozterek. Bycie w ciąży stało się faktem i prowadzi niechybnie do narodzin.
Zyski i Straty
Parze zostanie odebrana własna wolność, każdemu rodzicowi z osobna również. Pewne uczuciowe i myślowe przestrzenie rodziców są im dostępne. Większość odgrywa się na nieświadomej scenie życia emocjonalnego. Wysycone w ich umysłach postaciami, które reprezentują w ich wewnętrznych światach ich własnych rodziców i z jakim obrazem rodzica, im samym przychodzi się mierzyć.
Poza tym kobieta, która dotychczas żyła w dość aktywny sposób, brała na siebie odpowiedzialność pod wieloma względami życia, w pewnym czasie musi wycofać się z takich intensywności. Może poczuć się wielokrotnie sama jak bezbronne dziecko. Składa poniekąd odpowiedzialność za siebie i wzrastające w niej życie w ręce lekarzy, maszyn kontrolujących stan zdrowia. Potrzebuje bardziej męża czy partnera by czuć się bardziej bezpiecznie i komfortowo. Konfrontowanie się z tym co nieznane, ze stanami jakie dotychczas były uśpione, w obojgu partnerów mogą wyzwalać trudne momenty. Ciężarna może obawiać się tego, że jej zainteresowania światem zewnętrznym zawężają się. Skłania się do myśli, o tym co dzieje się w środku niej, czy to normalne czy już stało się z nią coś dziwnego?
Uznanie kobiecego wycofania w tym czasie z aktywności zewnętrznych może wzbudzać sporo lęków, wyobrażonych strat, z którymi rodzicom nie udało się dotąd uporać. Może okazać się, że będą oczekiwali od dziecka, że im to wszystko zrekompensuje. To jednak zadanie dla dorosłego człowieka by uporał się z nie rozwiązanymi konfliktami, nie obarczając nimi od początku własnego dziecka.
OTOCZENIE
Kobiety muszą również nieraz stawiać czoła oczekiwaniom innego rodzaju. Nie tylko nierozwiązane własne, wewnętrzne konflikty wczesnodziecięce będą je dotykały. Zdarza się, że otoczenie wymaga od kobiety by długo była aktywna a wszelkie zachowania „kobiety w ciąży” nie są akceptowane i mile widziane. Powinna udawać, że nie jest w ciąży, będąc w niej.
Jednak by ciąża i dostrajanie się do dziecka mogły przebiegać prawidłowo, potrzeba jest uznania tego stanu przez parę i otoczenie.
To czas szczególny, inny. Wewnętrzne skupianie się na tworzącym się człowieku jest niezwykle ważnym momentem dla rodziców i maleństwa. Warto by społecznie też zostało miejsce i możliwość na indywidualne przeżycia dla osób tego doświadczających.
Presje
Bez tej przestrzeni, siła konfliktów narastających w kobiecie czy też w obojgu partnerów, może spowodować całe szeregi decyzji podejmowanych niekoniecznie w zgodzie z własnym widzeniem sytuacji. Zbyt szybki powrót matki do pracy, który może być wzbudzany i nasilany poprzez finansowe potrzeby zaspakajania i kojenia lęków przez otaczające kobietę osoby.
Kobieta może chcieć jak najszybciej powracać do swojego „zorganizowanego, dorosłego Ja” . Czucie się w ciąży samej jak małe dziecko, które jest częściej zdane na innych wzbudza w niej samej emocje, z którymi może być czasem trudno wytrzymywać.
Natychmiastowe decyzje o powrocie do pracy mogą z upływem czasu okazać się zupełnie niesłuszne i podyktowane wewnętrznymi lękami oraz presją otoczenia. Warto się temu przyjrzeć. Stan dostrajania się do dziecka w takiej intensywności, w jakiej występuje w ostatnim trymestrze ciąży i po narodzinach dziecka, trwa do około czwartego miesiąca życia dziecka. Póżniej zaczyna zanikać, a kobieta zazwyczaj na nowo odzyskuje swoje, wcześniejsze funkcje, oraz organizację.
WĄTPLIWOŚCI I ROZTREKI
Sny, które mogą towarzyszyć w tym czasie, bywają inne, zastanawiające, pokazujące stany z jakimi przychodzi mierzyć się wewnętrznie.
Emocje i doświadczenia mogą być różne i w trakcie ciąży zmienne. Czy kobieta myśli o sobie i dziecku jako jedności, czy też odczuci są inne. Może doświadczać wyobrażeń dziecka jako intruza, który dostał się do niej jako niebezpieczna postać reprezentacji zewnętrznego świata. Czy też powstaje pytanie o granicę chronienia tego co wewnątrz, otoczone troską i miłością czy wątpliwościami. Czy granica chroniąca wnętrze oddzielać ma kobietę od dziecka czy łączyć. Wiele wątpliwości, stanów rozmyślań oraz emocji może przychodzić w trakcie.
Normalnym w tej sytuacji jest bycie w kontakcie ze sobą,. Troska o siebie i dziecko, dostrajanie się do dobrze już baraszkującego w brzuszku malucha, słuchanie jego ruchów i koncentracja. Jedni rodzice wolą kupować powoli wszystko, szykować miejsce by móc na spokojnie powitać go na świcie. Inni wolą czekać z przygotowaniami prawie do końca. Lęk o to, że dziecku stanie się coś złego gdy kupuje się za szybko rzeczy przenoszony jest w nieświadomych procesach transgeneracyjnych danych rodzin i nie został w żaden sposób rozwiązany. To jeden z przykładów takich sytuacji gdy trzeba kontaktować się z lękiem o uszkodzenie dziecka. Jest on nie do zniesienia więc zachowania muszą w pewnie sposób rekompensować i uspokajać rodziców.
PRZYGOTOWANIA DO PORODU
Koniec ciąży to czas gdy zbliża się moment narodzin. Przyszła matka może czuć, że czas leci zbyt szybko lub też nieznośnie wolno. Ociężałość może brać górę, zmęczenie dawać się we znaki. Chęć zakończenia bycia w ciąży z jednoczesnymi lękami przed porodem, fantazjami na temat śmierci, uszkodzeniem dziecka i całe szeregi wyobrażeń, z którymi staje się oko w oko. Mogą być zatrważające, a tym samym wizje i czucie w sobie ukochanego maleństwa powodować spokój.
Sam poród to nie zwyczajne doświadczenie, bardzo stresujące i jedno z ważniejszych w życiu. Trudno je zapomnieć.
Potwierdzi on wewnętrzne wyobrażenie o dobru ciała kobiety, jako dającego życie, miłość i twórcze możliwości, emocjonalne prawo do posiadania dziecka. Może jednak wzmocnić poczucie porażki, fantazje zasługiwania na karę czy poczucia bycia opuszczoną. Doświadczanie nowych możliwości płynących z własnego ciała, sił psychicznych i fizycznych, które temu przyświecają. Lub wręcz przeciwnie, może wzmóc się nienawiść do siebie i własnej seksualności.
Źródła
Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza Warszawa 1993, przekład A. Bartosiewicz, „Dziecko, jego rodzina i świat” D. Winnicot
Artykuł „Doświadczenie posiadania dziecka: rozwojowy punkt widzenia” Dana Birksted Breen – zajęcia Psychotraumatologia Zaawnsowana Gdańsk
Eric Rayner „Human Development” IV edycja, praca zbiorowa Routledge London&New York 2005,„Psychologia rozwojowa”
Obraz główny Mark Timberlake z Pixabay
Obraz Bird – Sara Richter z Pixabay